Christopher St John Sprigg, arkadaşı Oldhamlı motosiklet yarışcısı ve “ölüm duvarı” göstericisi Clem Becket ile birlikte, Jarama Nehri Muhârebesi’nde, 12 Şubat 1937 günü, öğleden önce, bir Chauchat hafif makineli tüfeğinin başında öldüğünde, 29 yaşından sadece 3 ay 22 gün almıştı. Ölümünün ardından Illusion and Reality ( Macmillan & Co., 1937 ), Studies in a Dying Culture ( John Lane at the Bodley Head, 1938 ) ve The Crisis in Physics ( John Lane at the Bodley Head, 1938 ) isimli eserleri Christopher Caudwell ismiyle yayımlandığında, birkaç arkadaşının dışında, hiç kimse, yazar ve düşünür Christopher Caudwell’ın İspanya İç Savaşı’nda ölen Christopher St John Sprigg olduğunu bilmiyordu.
Christopher Caudwell veya Christopher St John Sprigg, 20 Ekim 1907 günü, “53 Montserrat Road, Putney” adresinde, William Stanhope Sprigg ve Jessie Mary Caudwell çiftinin üçüncü çocukları olarak dünyaya geldi. Ablası Paula Luise Freda Sprigg 1900, ağabeyi Theodore Stanhope Sprigg ise 1903 doğumluydular. Bir belgede, Theodore Stanhope Sprigg, Brighton’da doğduğunda, William Stanhope Sprigg’in 35, Jessie Mary Caudwell’ın ise 31 yaşında oldukları kaydı düşülmüştür. William Stanhope gazeteciydi, Jessie Mary ise grafik ve minyatür sanatçısıydı. William Stanhope Sprigg’in 1917 yılında George Binney Dibblee tarafından yayımlanan The British Blockade isimli bir eseri vardır. Christopher’ın babası 1932 yılında, ablası ise 1951 yılında vefât edeceklerdir.
Christopher’ın çocukluğu East Hendred köyünde geçti. Okula Batı Sussex’teki Bognor Regis kasabasında başladı. Ardından Ealing Priory School’a devâm etti. Şiire, Eski Yunanca’ya, Latince’ye ve fiziğe merâklıydı. 1916 yılında annesini kaybetti. Benediktenler’in Ealing Priory School’unda okurken, 1922 yılının Kasım ayında babasının işten çıkarılması üzerine tahsîlini yarım bırakıp, Bradford’da Yorkshire Observer gazetesinde çalışmaya başlar. 1926 yılının Mayıs ayında Londra’ya döndüğündeyse British Malaya‘ya girmiştir. Daha sonra ağabeyinin yöneticilik yaptığı Airways Publications şirketine geçti. Ağabeyi evlenene kadar onunla birlikte East End’de yaşadı. Pilotluk dersleri aldı. Aynı dönemde araba mekaniği ile de ilgilendi. Otomatik vites tasarımları için İngiltere’de ve Amerika’da patent başvuruları yapmıştır. Birleşik Devletler Patent Ofisi’ndeki başvurusu 7 Şubat 1930 günlü ve 426.660 seri numaralıdır. İngiltere’deki başvuruysa 19 Şubat 1929 günündedir.
Christopher’ın şiir yazmaya Yorkshire’dayken başladığı biliniyor. “Once I Did Think” ise, onun yayımlanan ilk şiiridir ( The Dial, C. LXXXII, S. 3, s. 187, Mart 1927 ). Ölümünden sonra şiirlerinin bir kısmı arkadaşı Paul Beard tarafından Poems ismiyle mavi kapaklı 64 sayfalık bir kitâbta derlendi ( John Lane at the Bodley Head, 1939 ). Bu eserin sonraki baskılarından biri Lawrence and Wishart yayınevi tarafından beyaz üzerine kırmızı ve siyah bir kapak tasarımıyla 1965 yılında yapılmıştır. Poems‘in Lawrence and Wishart baskısı 87 sayfadır. Ancak, Poems, Christopher Caudwell’ın bütün şiirlerini içeren bir derleme değildir. Onun 1924 ile 1936 yazdığı şiirleri ölümünden ancak 49 yıl sonra Collected Poems başlığıyla yayımlanacaktır ( Carcanet, 1986). Collected Poems 180 sayfadır. Christopher St John Sprigg’in şiirleri için, D. E. S. Maxwell, Poets of the Thirties ( Barnes & Noble, s. 73-82, 1970 ) isimli eserinde, ayrı bir bölüm ayırmıştır.
Christopher’ın Eski Yunanca’sı ve Latince’si çok iyiydi. Eski Yunanca’dan ve Latince’den çok sayıda şiir çevirmişti. Bu çeviriler için editörlüğünü Henry Stead’ın ve Edith Hall’un yaptıkları Greek and Roman Classics in the British Struggle for Social Reform ( Bloomsbury Academic, 2016) isimli eserin 14’üncü Bölüm’üne bakılabilir.
Polisiye romanlarından Crime in Kensington 1933 yılında İngiltere’de Eldon, Amerika’da ise McVeagh tarafından basıldı. Kapak tasarımı Wallace’ındır. Bu eseri ayrıca Dial Press Pass the Body ismiyle yayımlamıştır. Aynı yıl yine Eldon’dan Fatality in Fleet Street çıkar. Kapak tasarımı Chesney’indir. 1934 yılında Cherry Tree Book Christopher St John Sprigg’in The Perfect Alibi romanını “The Crime Club Inc.” dizisinden basar. Hutchinson da Death of an Airman isimli romanını yayımlayacaktır. 1935 yılında Thomas Nelson and Sons’ın The Corpse with the Sunburnt Face ismiyle bastığı roman, New York’taki Doubled, Doran & Company tarafından The Corpse with the Sunburned Face ismiyle satışa çıkarılmıştır. Aynı yıl Thomas Nelson and Sons’tan C. Walter Hodges’ın kapak tasarımıyla Death of a Queen, 1936 yılında da Hamish Hamilton’dan This My Hand yayımlanır. 1937 yılında yayımlanan son romanı The Six Queer Things ise 1937 yılında İngiltere’de Herbert Jenkis, Amerika’da Alex Jardin’in kapak tasarımıyla Doubled, Doran & Company baskısıdır.
Christopher St John Sprigg iki de havacılık kitâbı yazmıştır. Birincisi, 1928 yılında Sampson Low, Marston & Co tarafından yayımlanan The Airship: Its Design, History, Operation and Future‘dur, ikincisiyse 1934 yılında Thomas Nelson and Sons’tan çıkan British Airways‘tir. Havacılığa ağabeyi Theodore Stanhope Sprigg’in daha merâklı olduğu anlaşılmaktadır. Theodore’un Marvels of The Air ( George Newnes, 1936 ), The Royal Air Force ( Collins, 1941 ), The War Story of the Fighter Command ( Collins, 1945 ) ve Wings of the Army ( Collins, 1945 ) gibi eserleri vardır. Thedore 1904 doğumlu Vida M. H. Devant ile 1929 yılında Hampstead’da evlenmişti. Vida 1954 yılında vefât edince, 1964 yılında 1916 doğumlu Marjorie Alice Sapp ile ikinci evliliğini yapacaktır. Marjorie 1975 yılında, Theodore ise 1977 yılında hayata vedâ ederler.
Christopher, Marksist öğreti ile 1934 yılının sonbaharında ilgilenmeye başlamıştır. 1935 yazında, Ağustos başı ile Ekim sonu arasındaki 11 hafta boyunca, Helston yakınlarındaki Porthleven isimli balıkçı kasabasında, Peverell Caddesi üzerindeki bir evde yoğun bir şekilde Marx ve Engels okur, kendisini bütün dünyaya tanıtacak eserlerini günde yaklaşık olarak dört bin kelime yazarak hazırlar. Yıllar sonra o evde “The Atlantic Inn” isimli bir restoran açılacaktır. Porthleven’dan dönünce Büyük Britanya Komünist Partisi’nin Poplar şubesinin üyesi olarak Doğu Londra’nın Tower Hamlets bölgesinde çalışır. O günlerde hemen hepsi alt kültürlerden gelen arkadaşlarının onu biraz dışladıkları söylenmiştir. Sanırım, yüzen, tenis oynayan ve ata binen Christopher’ı tuhaf bulmuş olmalıdırlar. Buna karşın, Caudwell, onlarla birlikte sokaklarda gazete satar, Mosleyci faşistlerle ve polisle çatışır, 1936 yılındaysa Parti’nin “Marksizm ve Edebiyat” derslerine katılır. Bu derslere katılanlar arasında Alick West ve Douglas Garma da vardır. Alick West, onun için, “Caudwell’ı biz Christopher Sprigg olarak biliyorduk ve yazdıkları hakkında bize bir şey söylemedi. Parti’nin yayın organlarına da hiç yazmadı. Meğer 1936 yılının Temmuz ayında, Parti’den ve Poplar’dan kimsenin bilmediği bir takma isimle Illusion and Reality için Macmillan yayıneviyle bir sözleşme yapmış” diyecektir ( Marxism and Art, s. 317, 1979 ). Caudwell’ın okumaktan ve yazmaktan arkadaşlar edinmeye zaman bulamadığı kesindir. Az sayıda arkadaşı vardır. Onların arasından en fazla Paul Beard ile Elizabeth Beard bilinirler. Paul ile Ealing Priory’den tanışıyorlardı. Elizabeth ise Paul’un karısıydı.
İspanya İç Savaşı başladığında, Büyük Britanya Komünist Partisi hemen Cumhûriyetçiler için yardım kampanyası başlatır ve toplanan parayla bir ambulans satın alınır. Christopher, ağabeyine gönderdiği 9 Aralık 1936 günlü mektûbunda, “Sevgili Theo, bunu sana bir sürpriz olarak açıklıyorum ama, Cuma günü İspanya’ya gitmek için ayrılıyorum. Parti’de sürücülere çok gereksinim var, pasaportum olduğu için gönüllüyüm” der ( Caudwell Archives, B. 7, F. 1, Harry Ransom Institute, University of Texas ). 9 Aralık Çarşamba’dır, Cuma ise 11 Aralık’tır. Christopher, Fransa üzerinden İspanya’ya bir konvoyda ambulans sürücüsü olarak giriş yapar. Getirdiği ambulansı yetkililere teslim ettikten sonra, Uluslararası Tugay’a katılır. 24 Ocak’ta Albacete’dedir. Oradan ağabeyine gönderdiği mektûbunda, “Eskimiş silâhlarla bayağı şa’şaalı bir eğitim yapıyoruz” diye dalgasını geçer.
İngiltere’den İspanya İç Savaşı’na tam olarak kaç kişi katıldığı konusunda kesin bir rakam verilememesine karşın, sekiz büyük şehirden gönüllü olarak İspanya’ya gidenlerin sayısına ilişkin bir kayıd bulunuyor. Londra’dan 520 kişi, Glasgow’dan 197 kişi, Liverpool’dan 131 kişi, Manchester’dan 109 kişi, Edinburgh’tan 34 kişi, Leeds’ten 21 kişi, Newcastle’dan 21 kişi ve Birmingham’dan 20 kişi. Toplamda 1.053 kişi. Ama, bu rakamlar, Büyük Britanya Komünist Partisi’nin belirttikleri esâs alınarak hazırlanmış da olabilir. Partili gönüllülerin dışında da İngiltere’den her siyâsetten çok kişinin İspanya’ya gittiği bilinmektedir. Sadece Aragón’da, POUM bünyesinde, 1936 yılının Ağustos ile 1937 yılının Haziran ayı arasında, 39 İngiliz gönüllünün bulunduğu bilinmektedir ( Revista International de la Guerra Civil, S. 8, s. 137, 2018 ). Bağımsız solcular, serüvenciler ve bir de “İspanya’ya gazete makaleleri yazma fikriyle gelmiştim. Fakat âniden milise katıldım. Çünkü o sırada ve o atmosferde yapılabilecek tek makul iş buymuş gibi gelmişti” diyen George Orwell gibi aydınlar da vardı ( Katalonya’ya Selam, s. 19, 2014 ). Orwell’ın ölümünden sonra bulunan bir yazısında bu olay biraz farklı anlatılmaktadır ama, onun parti üyesi olmadan İspanya’ya gidip milise katıldığı kesindir ( Katalonya’ya Selam, s. 253, 1985 ). Richard Baxell, 238 sayfalık British Volunteers in the Spanish Civil War ( Routledge, 2015 ) isimli eserinde, 1936 ile 1939 arasında, İngiltere’den İspanya’ya aşağı yukarı 2.500 gönüllünün gittiğini yazar. MI5 olarak bilinen Askerî İstihbârât 5’inci Kısım ise, İngiltere’den ve İrlanda’dan İspanya İç Savaşı’na katıldıklarından şüphelenilen yaklaşık olarak 4.000 kişinin ismini kaydetmiştir ( BBC News, 28 Haziran 2011 ).
Faşistler, Juan Ambou’nun ifâdesiyle, “görece kolay Toledo zaferinin ardından”, taktik değiştirip, Madrid’i kuşatmaya karar vermişler ve Jarama Nehri’nin biraz ötesinden Madrid’e doğru ilerlemeye başlamışlardır ( İspanya İç Savaşı’nda Komünistler, s. 136, 2018 ). Ama, faşistlerin konumları doğru dürüst bilinmemesine karşın, hiç muhârebe deneyimi bulunmayan İngiliz Taburu, sadece politik bir kararla, 12 Şubat sabahında, onları durdurmak amacıyla Jarama Vâdîsi’ne transfer edilecektir. Belgeler, İngiliz Taburu’nun, saat 05.30 sularında, yol ile nehir arasındaki ve yolun biraz altındaki Çiftlik Mutfağı denilen bir binânın önünde toplandığına işâret ediyor.
İngiliz Taburu’nun yapılanması askerî ve politik olarak iki koldu.
Politik kolunun Karargâh Komiseri Peter Kerrigan’dı, Tugay Komiseri de Vladimir “Senjko” Ćopić’ti. Tabur Komiseri Dave Springhall, Ćopić’e bağlıydı. Tabur Komiserliği’nin altında dört komiserlik bölüğü bulunuyordu. 1’nci Bölük Ralph Campeau, 2’nci Bölük Donald Rentay, 3’üncü Bölük Bob Elliot ve 4’ncü Bölük Tom Devenham ile temsil ediliyordu.
İngiliz Taburu’nun askerî kolunun Tugay Komutanı yeteneği hayli şüpheli olan ve gönüllüler tarafından pek sevilmeyen János Gálicz’ti. Ernest Hemingway’in Jarama’daki kayıplardan onu sorumlu tuttuğu bilinmektedir.
Tabur Komutanı önce Wilfred Macartney’di ve Gálicz’e bağlıydı. İngiliz Gizli İstihbârât Servisi MI6, onu, “Kendisinin sandığı kadar zekî biri değildir ama, vicdânsızdır. Hiçbir konuda doğru konuşmaz” şeklinde raporlamıştır. Karargâh Komiseri Kerrigan ise, Macartney hakkında, “Taburda fazla popüler biri değildi, kibirli bir tarzı vardı” demiştir. Jason Gurney’in de, “Kısa sürede onun tabur komutanlığının ne demek olduğuna ilişkin en ufak bir bilgisinin olmadığı anlaşıldı” açıklamasını yaptığı bilinmektedir. 12 Şubat’ta ise sahadaki komuta Thomas Wintringham’daydı.
Tabur Komutanı’na da dört muhârib bölüğü bağlıydı. Kit Conway olarak bilinen Jack Cunningham 1’nci Bölük komutanıydı, Harold Fry 2’nci Bölük komutanıydı, Bill Briskey 3’üncü Bölük komutanıydı ve Bert Overton ise 4’üncü Bölük komutanıydı.
1’nci Bölük komutanı Kit Conwoy 1919 ile 1921 arasında İngilizler’e karşı savaşmış bir IRA militanıydı. 12 Şubat 1937 günü saat 12.00’den biraz önce ağır şekilde yaralanacak ve hayatını kaybedecektir. Onun vurulmasını, James Prendergast, “Tepeye vardığımda Kit’in elinde tüfek vardı. Sanki bir ân için duraksar gibi olduğunu anımsıyorum. Sonra, acı içinde bağırdı, tüfeğinin elinde döndüğünü gördüm ve Kit sırt üstü geriye düştü. Sedye kalmadığından, onu bir battaniyeye aldık,” şeklinde anlatmıştır.
Makineli Tüfek Bölüğü olarak bilinen 2’nci Bölük komutanı Harold Fry’dı ve ertesi gün, 13 Şubat’ta, Jarama’da esîr düşecektir. Esîrlerin bir kamyon kasasında toplu fotoğrafı çekilmiştir. Fotoğrafta, Maurice Goldberg, Charlie West, Archibald Campbell McGaskill Williams, Tommy Bloomfield, Bert Levy, Richard Payne, Austin Skempton, Harry Fly, Charles Martinsen, George Leeson, Basil Abrams, James Rutherford, James Maley ve Alfred Chowney seçiliyorlar. Austin Skempton’ın arkasındakinin yüzü görülmediğinden, fotoğraf üzerinden kimliği saptanamamıştır. En arkada duran iki kişiyi de ismen tanıyamadım. O kamyon kasasında toplamda 17 esîr var. 2’nci Bölük ise 120 kişiden oluşuyordu.
3’üncü Bölük komutanı Bill Briskey 12 Şubat’ta ölür. Jason Gurney, “Tepenin üstüne vardığımda, gördüğüm şey korkunçtu. Briskey ölmüştü ve 3’üncü Bölük mevcûdundan pek çoğu da orada ölü veya yaralı yatıyorlardı” diyecektir.
4’üncü Bölük komutanı Bert Overton için, Cecil D. Eby, “Overton paniğe kapıldığı için sağ kanat çöktü ve tabur neredeyse yok edildi” yorumunu yapmıştır ( Comrades and Commissars, 2007 ). Richard Baxell da “27 ve 28 Nisan gecesi Bert Overton’ın Jarama’daki davranışları bir tabur toplantısında gündeme geldi” kaydını düşer ( British Volunteers in the Spanish Civil War, 2004 ). Bundan sonrası hayli şüphelidir. Fred Copeman, “Savaşın sonuna doğru Sam Wild iki İngiliz’i vurmayı kabûl etti, onlardan biri de Overtan’dı” der. Sam Wild’ın ismi sol içi infâzlarda sıklıkla anılmaktadır. John Dunlop, onun, Maurice Ryan’ı öldürdüğünü de iddiâ etmişti.
İngiliz Taburu Çiftlik Mutfağı’nın önündeyken, onlara Jarama Nehri’ne doğru ilerlemeleri ve Pingarrón Tepesi’ni aşıp, nehre doğru ilerlemeleri emredilir. Karargâhtakilerin arâzîyi haritada doğru okuyamadıklarını fark eden Thomas Wintringham bu karara itirâz ederse de, politik karargâhtaki bir NKVD subayının emîrde ısrârcı olduğu söylenir. Oysa, Thomas Wintringham, 5 Haziran 1916 günü RFC bünyesinde Birinci Dünya Savaşı’na katılmış deneyimli bir askerdi ve eldeki imkânlarla hangi arâzî koşullarında çatışmaya girilebileceğini iyi bilen bir askerî târihçiydi. Sonuçta, İngiliz Taburu, emre uyarak, dört ayrı kol ve tek sıra hâlinde Pingarrón Tepesi’ne doğru ilerlemeye başlar. Gönüllülerden Albert Charlesworth, bu ilerleme sırasındaki hâlet-i rûhiyesini, “Aslında güzel bir gün olduğunu düşünmüştüm. Evet, güzel bir gündü, güneş çıkmış ve hava ısınmaya başlamıştı. Bir de bana sanki kuşlar şakıyorlarmış gibi geliyordu,” şeklinde ifâde edecektir. Bill Briskey’in 3’üncü Bölüğü sırtın tepesini aşıp, aşağıya doğru inmeye başlayan ilk bölüktür. 3’üncü Bölüğü Kit Conwoy’un 1’inci Bölüğü izler.
Faşistlerin Jarama Nehri’ni geçip, Pingarrón Tepesi’nin önlerinde pusuya yattıkları, kıyâmetin kopuşuyla anlaşılır. Thomas Wintringham, “Makineli tüfeklerimizin hiçbiri yirmi yaşından küçük değildi ve üç tipten ikisi sürekli tutukluk yapıyordu” diye yazacaktır ( The Manchester Guardian, 13 Ekim 1938 ). İşin gerçeği bundan biraz daha fazlasıdır. Pek çok gönüllü, makineli tüfekler için onlara yanlış mühimmat verildiğini de belirtmişlerdir. Aşağıya doğru inenlerden vurulmayanlar hızlı bir şekilde tepeye çekilip, savunma pozisyonu almaya çalışırlar. Mühimmatsız veya tutukluk yapan makineli tüfeklerin çoğu işe yaramayınca, Harold Fry’ın 2’nci Bölüğü düşmâna tüfekleriyle karşı koymak zorunda kalmıştır. Bir gönüllü, “Aslında geriye dönecek fazla kişi de kalmamıştı. Biz çekilirken, Faslılar Pingarrón’a tırmanıyorlardı” der. Christopher St John Sprigg ve Clem Beckett en son o esnâda görülmüş olmalıdırlar. İkisinin birlikte, resmî ismi Fusil Mitrailleur Modele 1915 CSRG olan bir Chauchat hafif makineli tüfeğinin başında, geriye çekilen arkadaşlarını korumaya çalıştıkları anımsanıyor.
Bir arkadaşının tanıklığı şöyledir:
” İlk gün, John’un bölüğü bir tepe üzerinde mevzilenmişti. Fena ezildiler, önce topçular, sonra uçaklar, daha sonra da düşmân makinelileri tarafından. En sonra da Faslılar dalga dalga saldırdılar tepeye. Makineli tüfeğiyle John dâhil, bizimkilerden çok az kişi kaldığından, Bölük Komutanı geri çekilme emri verdi. Daha sonra onun bölüğünden, çekilirken vurulan birine rastladım. Son görüldüğünde, John, kendisine otuz metreye kadar yaklaşmış olan Faslılar’a karşı geri çekilen arkadaşlarını korumaktaymış. Cephede geçirdiğim yedi gün boyunca önüme gelene onu sordum, ama onu bir daha gören olmamıştı.”
Christopher St John Sprigg’in ve Clem Beckett’in cesedleri bulunamamıştır.
Yazılanlara göre, İngiliz Taburu’ndan hayatta kalanlar, en üç saat boyunca, kesintisiz bir şekilde topçu ve makineli tüfek atışının altında kalırlar. Sonra, faşist birlikler adım adım üstlerine doğru ilerlerken, hayatta kalanlar, ellerindeki eski model tüfekleriyle, çâresizce bugün Suicide Hill olarak anılan Pingarrón’u savunmaya çalışırlar. 12 Şubat günü ölenlerin sayısı için her kaynak farklı rakam vermektedir. Ama, İngiliz Taburu’nun, mevcûdunun yarısından fazlasını 12 Şubat günü Jarama Nehri Muhârebesi’nde kaybettiği kesindir. Gönüllülerin kahramanlıklarına karşın, Jarama’ya muhârebe deneyimi olmayan İngiliz Taburu’nun gönderilmesiyse, politik ve askerî açılardan bir felâkettir.
Christopher St John Sprigg, İspanya’ya gelmeden önce, This My Hand ( Hamish Hamilton, 1936 ) isimli romanına da Christopher Caudwell imzâsını atmıştır. Caudwell, annesinin kızlık soy ismiydi. 28 yaşındayken yazdığı ve ölümünden sonra yayımlanan Illusion and Reality ( Macmillan & Co., 1937 ) ile Studies in a Dying Culture ( John Lane at the Bodley Head, 1938 ) ise, deyim yerindeyse, Marksist çevrelerde bir bomba etkisi yaratacak ve edebiyat eleştirisinin tarzı konusunda epey kafa karıştıracaklardır. Caudwell’ın Marksist estetiğe katkıları için, Alan Ralph Goldberg’in Dialectics and Freedom in the Works of Christopher Caudwell ( University of Wisconsin, 1972 ), David N. Margolies’in The Function of Literature: A Study of Christopher Caudwell’s Aesthetics ( International Publishers, 1969 ), Nabakumar Nandy’nin Polemical Essays on Christopher Caudwell’s Illusion and Reality ( SAS Publication, 1992 ), Christopher Pawling’in Christopher Caudwell: Towards a Dialectical Theory of Literature ( Saint Martin’s Press, 1989 ), Edwin A. Roberts’in The Anglo-Marxists: A Study in Ideology and Culture ( Rowman & Littlefield Publishers, 1997 ), Helena Sheehan’ın Marxism and the Philosophy of Science ( Humanities Press, 1985 ), Darbar Singh’in Philosophy of Aesthetics: Reading Caudwell ( Anupama Publications, 1992 ), Robert Sullivan’ın Christopher Caudwell ( Croom Helm, 1987 ), E. P. Thompson’ın Making History: Writings on History and Culture ( The New Press, 1994 ), James Wetter’ın A British Hero – Christopher St. John Sprigg aka Christopher Caudwell ( Lyford Trelyspen, 2011 ) ve Murat Belge’nin Marksist Estetik-Christopher Caudwell Üzerine Bir İnceleme ( BFS, 1989 ) isimli eserleri bulunmaktadır.
