Fotogerçekçilik akımının Türkiye’deki ilk temsilcilerinden Nur Koçak’ın 1960’lar ile 2010’lar arasındaki desenleri ve resim serilerinden oluşan “en kapsamlı” sergisi SALT Beyoğlu ve SALT Galata’da açıldı. 3 Eylül’de açılan serginin adı “Mutluluk Resimlerimiz”.
Fotogerçekçilik Akımı her zaman ilgimi çeken bir anlayış. Var olan bir görüntüyü sanatçı birebir/aynen yeniden yaratıyor ya da tuvale aktarıyor. 1960’larda ABD’de ortaya çıkmış bir akım. Sanatı kendi özgün duygu ve düşüncelerinden arınmış olarak üretmeyi seçmişler. Hedeflediklerinin gerçekliği değil fotografik gerçekliği resmetmek olduğunu söylemişler ve ona uygun teknikler kullanmışlar. Yaklaşımları Popart’a yakın bulunmuş çünkü popüler kültürün nesne ve mekânlarını konu almışlar. Gündelik hayat, sıradan gibi görüp önünden geçip gittiğimiz görüntüler tablolarına birer fotoğraf gerçekliğinde yansımış ve sanat eserine dönüşmüş.
Nur Koçak 1970’lerden itibaren fotogerçekçi resimler yapıyor. Sanat tarihçisi Ahu Antmen ile SALT’tan Amira Akbıyıkoğlu’nun “programladığı” (küratörlüğünü yaptığı) “Mutluluk Resimlerimiz”de de 70’li yıllardan eserler de yer alıyor. Bunlardan en ünlüleri de Fetiş Nesneler (1974-1988) ve Nesne Kadınlar (1975-1979) serileri. Paris’te devlet bursuyla resim eğitimi alırken takip ettiği kadın dergilerinden görsel unsurları ve iç çamaşırı, mayo ve bikini reklamlarını kullanarak fotogerçekçiliğin popart’la yakınlığına delil olacak örnekler oluşturur. Nur Koçak bu işlerini “sanat pratiğinin miladı” olarak nitelemiş.
Nur Koçak’ın bakışındaki farklılık kadının nesne olarak kullanılmasının vurgulanmasındaki güçtür bence. SALT Beyoğlu’nun girişinde yer alan İstanbul’un, özellikle İstiklâl Caddesi’nin mağaza vitrinlerinde teşhir edilen ürünlerden yola çıkarak “kadın bedeninin seyirlik bir nesne olarak kimliksizleştirilmesini sorguladığı” Vitrinler (1989- 2019) serisinden yapılmış seçki Nur Koçak’ın sanat hayatında bu konunun temel olgulardan biri olduğunu da düşündürüyor.
1930’dan 1950’lere özel günlerde, çoğu stüdyoda çekilmiş hatıra fotoğraflarını temel alan Aile Albümü (1979-2012) ve romantizm temalı asker kartpostallarına müdahalelerle oluşturduğu, sergiye de adını veren Mutluluk Resimleriniz (1981) serisi ise bence Nur Koçak’ın farkını ortaya koyduğu, imzasını görmeseniz bile onun olduğunu tahmin edebileceğiniz nitelikteki eserlerden oluşuyor. Fotoğraflar, kartpostallar aracılığıyla insana bakışı Nur Koçak’ın yerliğinini de vurguluyor. Tamamen Türkiye’ye has bir tema. Özellikle aile fotoğraflarından yola çıkarak oluşturulan çalışmalar o nedenle belleğimize derin izlerle kazınmış “Nur Koçak’ın eserleri” diye.
SALT Beyoğlu’nun tamamın kaplayan “Mutluluk Resimlerimiz” sergisinin tamamlayıcısı da SALT Galata’da yer alan Nur Koçak’ın öğrencilik yıllarından eskiz, kroki ve etütleri. Bu işlerle sanatçının ilk dönemlerine, akademide aldığı desen eğitiminin ürünlerine de bakmış oluyoruz ve bence bu bölümle birlikte baktığımızda “Mutluluk Resimlerimiz”i Nur Koçak’ın retrospektifi sayabiliriz.
SALT Beyoğlu ve SALT Galata’daki sergi 29 Aralık 2019’a kadar sürecek.
